အခန်း ၇။ အလုပ်သမားအခွင့်အရေး။
A. လွတ်လပ်စွာ အသင်းဖွဲ့စည်းခွင့်နှင့် စုပေါင်းညှိနှိုင်းပိုင်ခွင့်၊
စစ်အစိုးရသည် သမဂ္ဂခေါင်းဆောင်များနှင့် အဖွဲ့ဝင်များကို တရားလက်လွတ် သတ်ဖြတ်ခြင်းနှင့် ၎င်းတို့၏ အခြေခံလွတ်လပ်ခွင့်နှင့် လူ့အခွင့်အရေးများကို ကျင့်သုံးခြင်းအတွက် ဥပဒေမဲ့ ဖမ်းဆီးခြင်း အပါအဝင် ဖွဲ့စည်းထားသော အလုပ်သမားများအပေါ် ကျယ်ပြန့်စွာ ချိုးဖောက်မှုများကို ကျူးလွန်ခဲ့သည်။ အလုပ်သမားဥပဒေများသည် မကြာခဏအသုံးမပြုဘဲ (သို့) ဖွဲ့စည်းထားသည့် အလုပ်သမားနှင့် အလုပ်သမားအရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများနှင့် စီးပွားရေးပိုင်ရှင်များနှင့် အစိုးရ၏ အကျိုးစီးပွားအတွက် အဓိကအားဖြင့် ပြဋ္ဌာန်းထားသည်။
စစ်တပ်က အနည်းဆုံး အလုပ်သမား သမဂ္ဂ ၁၆ ခုကို တရားမဝင်ဟု သတ်မှတ်ကာ သမဂ္ဂခေါင်းဆောင်များကို ဖမ်းဝရမ်းထုတ်ခဲ့သည်။ အလုပ်သမားသမဂ္ဂရုံးများနှင့် သမဂ္ဂခေါင်းဆောင်များ၏ နေအိမ်များကို ဝင်ရောက်စီးနင်းမှု အများအပြားရှိခဲ့ကြောင်း သိရသည်။
ယင်းဥပဒေသည် အလုပ်သမားများ၏ လွတ်လပ်သော သမဂ္ဂများ ဖွဲ့စည်းခွင့်၊ ပူးပေါင်းပါဝင်ခွင့်၊ စုပေါင်းညှိနှိုင်း၊ သပိတ်များ ပြုလုပ်နိုင်ခွင့်များကို အစိုးရသည် အရေးပေါ်အမိန့်စာဖြင့် ဖျက်သိမ်းကာ အဓိကလွတ်လပ်သော အလုပ်သမားအဖွဲ့အစည်းအားလုံးကို တရားမဝင်ကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။ စစ်အစိုးရက အသိအမှတ်ပြုထားသော အလုပ်သမားအဖွဲ့အစည်းများသည် သမဂ္ဂလှုပ်ရှားမှုအတွက် အလုပ်ထုတ်ခံရသော အလုပ်သမားများကို ပြန်လည်နေရာချထားပေးရန် တောင်းဆိုခွင့် ပြုထားသော်လည်း ဖျက်သိမ်းခြင်း သို့မဟုတ် မဖြစ်မနေ လွှဲပြောင်းခြင်းပုံစံဖြင့် ခွဲခြားဆက်ဆံခြင်းကို ဆန့်ကျင်ခြင်းမပြုရန် အတိအလင်း တားမြစ်ထားသည်။ သမဂ္ဂတရားဝင်မှတ်ပုံတင်ခြင်းမပြုမီ အလုပ်သမားများ အလုပ်ထုတ်ခံရခြင်းမှ လုံလောက်သော အကာအကွယ်ပေးမှုမျိုး မရှိသေးပါ။ အဆိုပါဥပဒေတွင် လုံခြုံရေး၀န်ထမ်းများနှင့် ရဲဝန်ထမ်းများအား သမဂ္ဂများဖွဲ့စည်းခြင်းမပြုရန် တားမြစ်ထားသည်။ ဥပဒေသည် အလုပ်သမားများအား ၎င်းတို့၏ ကုန်သွယ်မှု သို့မဟုတ် လှုပ်ရှားမှု အမျိုးအစားအတွင်းတွင်သာ သမဂ္ဂများ ပူးပေါင်းရန် ခွင့်ပြုထားပြီး ကုန်သွယ်မှု သို့မဟုတ် လှုပ်ရှားမှု၏ အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်မှာ ရှင်းလင်းပြတ်သားမှု မရှိခဲ့ပါ။ အခြေခံအလုပ်သမားအဖွဲ့အစည်းများသည် အနည်းဆုံး အလုပ်သမားအယောက် ၃၀ ရှိရန် လိုအပ်ပြီး မြို့နယ်မှတ်ပုံတင်အရာရှိများမှတစ်ဆင့် အစိုးရ အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာန မှတ်ပုံတင်အရာရှိချုပ်ရုံးမှတစ်ဆင့် မှတ်ပုံတင်ရန် လိုအပ်သည်။ ဥပဒေအရ အလုပ်သမားများကို ကိုယ်စားပြုခွင့်၊ အလုပ်ရှင်များနှင့် စုပေါင်း ညှိနှိုင်းရန်နှင့် ညှိနှိုင်းရေးအဖွဲ့ (သို့) ခုံရုံးသို့ ကိုယ်စားလှယ်များ စေလွှတ်ခွင့်တို့ကို စစ်အစိုးရက အသိအမှတ်ပြုထားသည့် သမဂ္ဂများကို ပြဋ္ဌာန်းထားသည်။ နိုင်ငံရပ်ခြားမှာ အလုပ်လုပ်တဲ့ ပင်လယ်ကူးအလုပ်သမားတွေနဲ့ စစ်အစိုးရက ကမကထပြုတဲ့ “ဝါ” သမဂ္ဂတွေအပြင် စစ်အစိုးရက အသိအမှတ်မပြုတဲ့ အလုပ်သမားသမဂ္ဂတွေ မရှိဘူး။
ဥပဒေအရ ကဏ္ဍအများစုတွင် သပိတ်မှောက်ခွင့်ကို သိသာထင်ရှားသော ကန့်သတ်ချက်များ ပေးထားသည်။ အလုပ်သမားကိစ္စနှင့် တိုက်ရိုက်မသက်ဆိုင်သော ပြဿနာများကို ဖြေရှင်းသည့် သပိတ်များကို ဥပဒေက တားမြစ်ထားသည်။ ရေ၊ လျှပ်စစ် (သို့) ကျန်းမာရေးကဲ့သို့သော မရှိမဖြစ်လိုအပ်သောဝန်ဆောင်မှုများတွင် သပိတ်မှောက်ခြင်း (သို့) ပိတ်ဆို့ခြင်းများကို ဥပဒေတွင် ခွင့်မပြုပါ။ သပိတ်မှောက်ပြီး အလုပ်ပြန်မဝင်တဲ့ အစိုးရဝန်ထမ်းတွေကို စစ်တပ်က ရာဇ၀တ်မှုတွေနဲ့ စွဲချက်တင်ခြိမ်းခြောက်ခဲ့ပါတယ်။
ဆက်စပ်အလုပ်သမားဥပဒေများကို ချိုးဖောက်မှုအတွက် ပြစ်ဒဏ်များသည် နိုင်ငံသားအခွင့်အရေးများကို ငြင်းပယ်ခြင်းဆိုင်ရာ အခြားဥပဒေများနှင့် ကိုက်ညီပါသည်။ ဖောက်ဖျက်ကျူးလွန်သူတွေကို ပြစ်ဒဏ်ဘယ်တော့မှ မပေးပါဘူး။
တရားဝင်အငြင်းပွားမှုဖြေရှင်းရေးနှင့် တရားရုံးလုပ်ထုံးလုပ်နည်းများသည် အလုပ်သမားဥပဒေများကို ပြဋ္ဌာန်းရာတွင် ထိရောက်မှုမရှိဟု အလုပ်သမားအဖွဲ့အစည်းများက တင်ပြကြသည်။
အလုပ်ရှင်များသည် သမဂ္ဂခေါင်းဆောင်များကို အပြစ်ပေးခံရခြင်း နှင့် စစ်တပ်၏ ပံ့ပိုးကူညီမှုဖြင့် အလုပ်မှ ထုတ်ပယ်ခြင်း ဖြစ်သည်ဟု သတင်းများ ထွက်ပေါ်နေသည်။ ရန်ကုန်တိုင်း ရွှေပြည်သာစက်မှုဇုန်တွင် လုပ်ခလစာတိုးပေးရန် တောင်းဆိုသည့် အထည်ချုပ်စက်ရုံ ၇ ရုံမှ အလုပ်သမားများအား ဇွန်လအတွင်း တပ်မတော်က ခြိမ်းခြောက်ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။ အလုပ်ရှင်များက သမဂ္ဂခေါင်းဆောင်များကို စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ ပံ့ပိုးကူညီမှုဖြင့် ထုတ်ပယ်လိုက်ကြောင်း သတင်းများ ထွက်ပေါ်နေသည်။ ရန်ကုန်တိုင်း ရွှေပြည်သာစက်မှုဇုန်တွင် လုပ်ခလစာတိုးပေးရန် တောင်းဆိုသည့် အထည်ချုပ်စက်ရုံ ၇ ရုံမှ အလုပ်သမားများအား ဇွန်လအတွင်းက တပ်မတော်က ခြိမ်းခြောက်ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။ အလုပ်ရှင်များက သမဂ္ဂခေါင်းဆောင်များကို စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ ပံ့ပိုးကူညီမှုဖြင့် ထုတ်ပယ်လိုက်ကြောင်း သတင်းများ ထွက်ပေါ်နေသည်။ ရန်ကုန်တိုင်း ရွှေပြည်သာစက်မှုဇုန်တွင် လုပ်ခလစာတိုးပေးရန် တောင်းဆိုသည့် အထည်ချုပ်စက်ရုံ ၇ ရုံမှ အလုပ်သမားခုနစ်ဦးကို ဇွန်လအတွင်းက တပ်မတော်က ခြိမ်းခြောက်ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။ အလုပ်သမား အငြင်းပွားမှုများကို အရပ်ဘက်တရားရုံးများတွင် ကြားနာရမည်ဖြစ်ပြီး စက်ရုံသည် မြို့နယ်အတွင်း စစ်အုပ်ချုပ်ရေးအမိန့်ကြောင့် ဖမ်းဆီးခံရသူများကို စစ်ခုံရုံးက စစ်ဆေးခဲ့သည်။
ရန်ကုန်တိုင်း ဒေသကြီး၊ လှိုင်သာယာနှင့် ရွှေပြည်သာမြို့နယ်တို့ရှိ စက်မှုဇုန်ကြီးနှစ်ခုနှင့် စက်မှုကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းများ များပြားစွာ တည်ရှိနေသော စက်မှုဇုန်များကို စစ်အစိုးရက စစ်အုပ်ချုပ်ရေး ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ အချို့သော အလုပ်ရှင်များသည် အလုပ်သမားများအား နှောင့်ယှက်ခြိမ်းခြောက်ရန် ၊ အလုပ်ရှင်များ သည် စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ လုံခြုံရေး အစောင့်များကို ငှားရမ်းခဲ့ပြီး တစ်ခါတစ်ရံ အငြင်းပွားမှုများ ပေါ်ပေါက်လာသောအခါ ပြင်းထန်သော အကြမ်းဖက်မှုများအထိ ဖြစ်စေသည်ဟု အလုပ်သမား ကိုယ်စားလှယ်များက စွပ်စွဲသည်။
မြန်မာနိုင်ငံရှိ အလုပ်သမားသမဂ္ဂများ အဖွဲ့ချုပ်က အလုပ်သမား သမဂ္ဂများကို စစ်အစိုးရ လုံခြုံရေး တပ်ဖွဲ့များက ဖမ်းဆီး နှောင့်ယှက်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ မြန်မာနိုင်ငံစက်မှုလက်မှုပညာနှင့် ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းပေါင်းစုံ အလုပ်သမားသမဂ္ဂများအဖွဲ့ချုပ် အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး သက်နှင်းအောင်ကို တပ်မတော်အာဏာပိုင်များက နှစ်နှစ်ကြာ ထိန်းသိမ်းခဲ့ပြီးနောက် ဇွန်လ ၂၆ ရက်နေ့တွင် ပြန်လည်လွတ်မြောက်လာခဲ့သည်။ အမည်မသိအကြောင်းပြချက်ဖြင့် ပြန်လည်ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရပြီး မည်သည့်နေရာတွင် ရှိနေသည်ကို မသိရသေးကြောင်း ILO က ဇူလိုင် ၁၂ ရက်တွင် သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။
ဘဏ်လုပ်ငန်းဆိုင်ရာ ကန့်သတ်ချက်များ ချမှတ်ခြင်း၊ ILO အရာရှိများအတွက် ဗီဇာသက်တမ်းတိုးခြင်းကို ငြင်းဆိုခြင်းနှင့် ILO ရုံးနှင့် ဝန်ထမ်းများအတွက် အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့်နှင့် အခြားအခွင့်အရေးများနှင့် ကင်းလွတ်ခွင့်ဆိုင်ရာ နားလည်မှုစာချွန်လွှာကို နိဂုံးချုပ်ရန် ငြင်းဆိုခြင်းတို့ကို စစ်တပ်အာဏာပိုင်များက ဆက်လက်စွက်ဖက်ခဲ့သည်။ ILO အကြီးတန်းအဆင့် စုံစမ်းရေးကော်မရှင်၏ အောက်တိုဘာ ၄ ရက် အစီရင်ခံစာတွင် စစ်အစိုးရက အလုပ်သမားသမဂ္ဂများအပေါ် အကြမ်းဖက်မှု၊ ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်မှုနှင့် အခြားသော လူမဆန်စွာ ပြုမူဆက်ဆံမှုများကို ရပ်တန့်ရန်နှင့် အဓမ္မလုပ်အားပေးခိုင်းစေမှုကို အဆုံးသတ်ရန် တောင်းဆိုထားသည်။
B. အတင်းအကြပ် (သို့) အဓမ္မလုပ်အားကို တားမြစ်ခြင်း၊
https://www.state.gov/trafficking-in-persons-report/ တွင် နိုင်ငံတော်၏ နှစ်စဉ် လူကုန်ကူးမှု အစီရင်ခံစာကို ကြည့်ရှုပါ။
C. ကလေးအလုပ်သမားနှင့် အလုပ်အတွက် အနိမ့်ဆုံးအသက်ကို တားမြစ်ခြင်း၊
https://www.dol.gov/agencies/ilab/resources/reports/child-labor/findings/ တွင် အဆိုးရွားဆုံး ကလေးအလုပ်သမားပုံစံများဆိုင်ရာ အလုပ်သမားဦးစီးဌာန၏ တွေ့ရှိချက်များကို ကြည့်ပါ။
D. ခွဲခြားဆက်ဆံခြင်း (အပိုင်း 6 ကိုကြည့်ပါ)
E.လက်ခံနိုင်သော အလုပ်အခြေအနေများ
အခကြေးငွေနှင့် နာရီဥပဒေများ- တရားဝင်အနိမ့်ဆုံးနေ့စဉ်လုပ်ခသည် ဆင်းရဲနွမ်းပါးမှုမျဉ်းကို 2019 ခုနှစ်ကတည်းက ပြုပြင်မွမ်းမံထားသော်လည်း တရားဝင်အနိမ့်ဆုံးနေ့စဉ်လုပ်ခသည် ဆင်းရဲနွမ်းပါးမှုမျဉ်းထက် ကျော်လွန်နေပါသည်။ အနိမ့်ဆုံးအခကြေးငွေသည် ဝန်ထမ်း 15 ဦးထက်ပိုသော တရားဝင်ကဏ္ဍရှိ လုပ်ငန်းများအားလုံးကို အကျုံးဝင်ပါသည်။ အဆိုပါဥပဒေသည် ၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် နောက်ဆုံးပြင်ဆင်ခဲ့သော်လည်း အနည်းဆုံးအခကြေးငွေကို နှစ်နှစ်တစ်ကြိမ် ပြန်လည်ပြင်ဆင်ရန် လိုအပ်သည်။
စက်ရုံအလုပ်ရုံများတွင် တစ်ပတ်လျှင် ၄၄ နာရီ အလုပ်လုပ်ရသည်။ ဈေးဆိုင်များနှင့် အခြားလုပ်ငန်းဆောင်တာများအတွက် တစ်ပတ်လျှင် ၄၈ နာရီဖြစ်သည်။ ယေဘုယျအားဖြင့် ဥပဒေတွင် ဆိုင်များအတွက် အချိန်ပိုလုပ်ရန် တစ်ပတ်လျှင် ၁၂ နာရီထက် မပိုစေရဟု ဖော်ပြထားသော်လည်း အထူးကိစ္စရပ်များတွင် အချိန်ပိုလိုအပ်ပါက အချိန်ပို ၁၆ နာရီအထိ ဥပဒေအရ ခွင့်ပြုထားသည်။ စက်ရုံအလုပ်သမားများအတွက် အချိန်ပိုကို တစ်ပတ်လျှင် နာရီ ၂၀ ကန့်သတ်ထားသည်။ ဥပဒေအရ ဝန်ထမ်းတစ်ဦး၏ စုစုပေါင်းအလုပ်ချိန်သည် တစ်နေ့လျှင် ၁၁ နာရီထက် မပိုရ (အချိန်ပိုနှင့် တစ်နာရီ အနားယူခြင်းအပါအဝင်)။ အခကြေးငွေနှင့် အချိန်ပိုဥပဒေများသည် တရားဝင်မဟုတ်သော ကဏ္ဍမှ (သို့) ကိုယ်ပိုင်အလုပ်လုပ်ကိုင်သူများနှင့် သက်ဆိုင်ခြင်းမရှိပေ။
အထည်ချုပ် စက်ရုံ အသီးသီးမှ အလုပ်သမားများသည် အနည်းဆုံး လုပ်ခလစာ မရရှိခြင်း သို့မဟုတ် အလုပ်ချိန်ပို၍ အလုပ်ခိုင်းစေခြင်း ခံရကြောင်း စီးပွားရေးနှင့် လူ့အခွင့်အရေး အရင်းအမြစ် စင်တာက ဧပြီလတွင် မှတ်ချက်ပြုခဲ့သည်။
လုပ်ငန်းခွင်ဘေးကင်းရေးနှင့် ကျန်းမာရေး- ဥပဒေသည် ပင်မစက်မှုလုပ်ငန်းအတွက် သင့်လျော်သော လုပ်ငန်းခွင်ဘေးကင်းရေးနှင့် ကျန်းမာရေး (OSH) အတွက် စံနှုန်းများကို သတ်မှတ်ပေးထားသည်။ အစိုးရ အလုပ်သမား ဝန်ကြီးဌာနသည် အလုပ်သမားများ၏ ကျန်းမာရေးနှင့် ဘေးအန္တရာယ် ကင်းရှင်းရေး ဆိုင်ရာ အန္တရာယ်များ ရှိသည့် လုပ်ငန်းများကို ရပ်ဆိုင်းရန် အခွင့်အာဏာ ရှိသည်။
စစ်အစိုးရသည် အလုပ်သမားများ၏ OSH တိုင်ကြားချက်များကို မကြာခဏ လျစ်လျူရှုခဲ့သည်။ အလုပ်သမား သမဂ္ဂများသည် ၎င်းတို့၏ ကျန်းမာရေး သို့မဟုတ် ဘေးအန္တရာယ် ကင်းရှင်းရေးကို ထိခိုက်နိုင်သည့် အခြေအနေများမှ အလုပ်သမားများ ၎င်းတို့ကိုယ်သူတို့ မဖယ်ရှားနိုင်သည့် အခြေအနေများကို အစီရင်ခံတင်ပြပါသည်။ ထိုကဲ့သို့ ဖောက်ဖျက်မှုများသည် ဆောက်လုပ်ရေး ကဏ္ဍတွင် အများအားဖြင့် တွေ့နေရသည်။
လုပ်အားခ၊ နာရီနှင့် OSH ကျင့်သုံးမှု- အစိုးရ အလုပ်သမား ဝန်ကြီးဌာန စက်ရုံများနှင့် အထွေထွေ အလုပ်သမား ဥပဒေ စစ်ဆေးရေး ဦးစီးဌာနသည် ပုဂ္ဂလိက ကဏ္ဍရှိ အလုပ်သမား အခြေအနေကို ကြီးကြပ်သည်။ စစ်ဆေးရေးမှူးများသည် အမည်မဖော်ဘဲ စစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်ရန်နှင့် ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများ စတင်ရန် လုပ်ပိုင်ခွင့်ရှိသည်။ လုပ်ခလစာနှင့် နာရီချိုးဖောက်မှုအတွက် ပြစ်ဒဏ်များသည် လိမ်လည်မှုကဲ့သို့သော အလားတူချိုးဖောက်မှုအတွက် ပြစ်ဒဏ်များနှင့် ကိုက်ညီသော်လည်း စစ်အစိုးရက ထိရောက်စွာ ပြဋ္ဌာန်းထားခြင်း မရှိပေ။ အလုပ်ရှင် ပေါ့ဆမှု ကဲ့သို့သော အလားတူ ချိုးဖောက်မှုအတွက် ပြစ်ဒဏ်များကိုကျင့်သုံးမှု နည်းပါးသည်။ အလုပ်သမားဥပဒေစစ်ဆေးရေးမှူးများနှင့် စက်ရုံစစ်ဆေးရေးမှူးအရေအတွက်သည် လုပ်ခလစာ၊ အချိန်ပို၊ OSH စံနှုန်းများနှင့် အခြားကိစ္စရပ်များကို လုံလောက်စွာဖြေရှင်းရန် မလုံလောက်ပါ။ အချို့သောကဏ္ဍများတွင်၊ အခြားသော အစိုးရဝန်ကြီးဌာနများသည် OSH ဥပဒေများ (ဥပမာ- စိုက်ပျိုးရေး၊ မွေးမြူရေးနှင့် ဆည်မြောင်းဝန်ကြီးဌာန) ကို ထိန်းကျောင်းပါသည်။
အလွတ်သဘော ကဏ္ဍအလုပ်အကိုင်များသည် အများအားဖြင့် လူမှုရေးနှင့် ဥပဒေဆိုင်ရာ အကာအကွယ်များကဲ့သို့သော အခြေခံအကျိုးခံစားခွင့်များ မရှိကြပေ။ အန္တရာယ်ရှိသောစက်မှုလုပ်ငန်းများတွင် - လုပ်ငန်းခွင်အန္တရာယ်များ၊ မတည်ငြိမ်သောလစာဖွဲ့စည်းပုံများနှင့် အလုပ်သမားအခွင့်အရေးများကို အသုံးချရာတွင် လွယ်ကူခြင်း- ပျမ်းမျှအားဖြင့် အလုပ်သမား 20 ရာခိုင်နှုန်းသည် ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်း၊ ဆောက်လုပ်ရေး၊ အပန်းဖြေမှု၊ နှင့် ကိုယ်ရေးကိုယ်တာ ဝန်ဆောင်မှုများတွင် အချိုးအစားပိုမိုမြင့်မားသော်လည်း တရားဝင်မဟုတ်သော အလုပ်အစီအစဉ်တစ်ခုရှိကြသည်။
မကြာသေးမီက အချက်အလက်များကို မရရှိနိုင်သော်လည်း လုပ်သားအများစုသည် တရားမ၀င် ကဏ္ဍတွင်ရှိနေသည်ဟု ကျွမ်းကျင်သူများက ယုံကြည်ကြသည်။ လုပ်ခ၊ နာရီနှင့် OSH ဥပဒေများသည် တရားဝင်မဟုတ်သော ကဏ္ဍမှ သို့မဟုတ် ကိုယ်ပိုင်အလုပ်လုပ်ကိုင်သူများနှင့် မသက်ဆိုင်ပါ။